Naarmate het gebruik van alcohol, drugs en pillen of het gokken toeneemt, wordt de kans op problemen groter. ‘Is de persoon verslaafd?’ is een vraag die vaak opduikt. Of nog: ‘Mijn naaste gebruikt, maar is niet verslaafd. Moet ik me zorgen maken?’
Simpelweg een definitie of betekenis van verslaving geven, is meestal niet voldoende als antwoord. Er zijn meer en andere problemen mogelijk dan enkel verslaving.
Een verslaving is iets wat vaak wordt vermoed en nog vaker door de persoon zelf wordt ontkend. Verslaving is geen kwestie van zwart of wit.
Je kan het zien als een proces dat geleidelijk verloopt. Daarin zijn vier verschillende fasen te onderscheiden. De grens tussen elke fase is niet altijd even duidelijk te trekken.
Occasioneel of experimenteel gebruik
Dit is het eerste contact met een middel. Er wordt slecht af en toe gebruikt.
Hierna kunnen er twee dingen gebeuren: iemand stopt of iemand gaat ermee door. Voor legale drugs zoals alcohol geldt meestal het tweede, ook al omdat ze zo sociaal aanvaard zijn. Bij illegale drugs blijft het vaker dan veel mensen denken bij experimenteel gebruik.
Actief gebruik of regelmatig gebruik
Het gebruik gaat deel uitmaken van iemands leven. Het gaat om beperkt gebruik, zonder zichzelf of anderen te benadelen.
Regelmatig gebruik leidt niet noodzakelijk tot problemen, maar kan wel tot overmatig gebruik uitgroeien. Het kan ook zijn dat men na een periode van regelmatig gebruik stopt.
Overmatig gebruik of excessief gebruik
Een toenemende obsessie voor alcohol of andere drugs weegt steeds zwaarder door. Of iemand op den duur overmatig gaat gebruiken, hangt af van zowel de drug, de omgeving als van de persoon zelf. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand die nooit geleerd heeft om met problemen of negatieve gevoelens om te gaan, sneller een vluchtweg vindt in alcohol of andere drugs. Toch is het niet steevast omwille van problemen dat iemand overmatig gebruikt.
Iemand kan altijd de stap terugzetten naar matig of regelmatig gebruik of beslissen om te stoppen.
Verslaving of afhankelijkheid
Overmatig gebruik kan stilaan overgaan tot een afhankelijkheid. ‘Afhankelijk zijn’ betekent: niet meer baas zijn over zichzelf. Wie afhankelijk is, gebruikt vaker en in grotere hoeveelheden dan het plan was.
Typisch voor een afhankelijkheid is het sterk verlangen om te gebruiken (‘craving’).
Omdat het gebruik op de eerste plaats komt, ontstaan er steeds meer problemen: op school of op het werk, financiële problemen, problemen met het gerecht, … en ook in de relatie.
Hoe hou je je gebruik onder controle? Hoe voorkom je problemen? Hoe ga je te werk wanneer je op het punt bent gekomen dat je wil minderen of stoppen?
Ontdek wat je kan doenEr duiken heel wat kopzorgen op als iemand waar je om geeft alcohol, drugs of pillen misbruikt, of overmatig gamet of gokt. Deze pagina’s helpen je op weg.
Ontdek ons advies op maat van partners, familie en vrienden