Home » Drugs ABC » Slaap- en kalmeringsmiddelen » Risico’s van slaap- en kalmeringsmiddelen

Risico’s van slaap- en kalmeringsmiddelen

Slaap- en kalmeringsmiddelen hebben risico’s op korte en lange termijn. Al na twee weken kan het gebruik van benzodiazepines en Z-drugs leiden tot verslaving, zowel lichamelijk als geestelijk.

Elk medicijn kan bijwerkingen hebben, zowel bij kort als bij langdurig gebruik. De bijwerkingen kunnen individueel verschillen, naargelang de gevoeligheid en gezondheid van wie het medicijn gebruikt.

Medicijnen slikt men best pas na advies van een huisarts. Slaap- en kalmeringsmiddelen kunnen alleen op doktersvoorschrift bij de apotheker gekocht worden. Ook aandachtig de bijsluiter lezen is de boodschap.

Risico’s op korte termijn

Slaap- en kalmeringsmiddelen doen de concentratie en reactiesnelheid dalen. De sufheid verhoogt de kans op verkeers- en andere ongevallen. Bij oudere mensen komen ook vaker valpartijen voor.
Ook een neerslachtig gevoel en verhoogde angst kunnen voorkomen.
Te veel slaap- en kalmeringsmiddelen tegelijk slikken kan voor een overdosis zorgen, wat kan leiden tot bewustzijnsverlies, coma of zelfs ademhalingsstilstand.
Slaap- of kalmeringsmiddelen combineren met alcohol is gevaarlijk. Het gaat in beide gevallen om verdovende middelen. Toch is het resultaat niet even simpel als 1 + 1 = 2. Het verdovende effect wordt veel groter dan dat.

Risico’s op lange termijn

Bij langdurig en regelmatig gebruik van benzodiazepines en Z-drugs hoopt zich steeds meer werkzame stof in het lichaam op, en kan men almaar vaker last krijgen van vervelende bijverschijnselen:

Fysieke verschijnselen zoals hoofdpijn, geheugenverlies, vermoeidheid, wazig zien, een suf of leeg gevoel, slappe en vermoeide spieren, duizeligheid en somberheid komen vaak voor. Ook de zin in seks kan afnemen.
Bij langdurig gebruik komen er ook gaten in het geheugen.
Men kan steeds minder stress opvangen. Ook alert en oplettend reageren gaat steeds moeilijker.
Iemands persoonlijkheid kan echt veranderen: ook positieve gevoelens raken verdoofd en het leven lijkt vlak en kleurloos. Men wordt onverschillig en heeft nergens nog belangstelling voor. Dat maakt het ook moeilijker om de oorspronkelijke klachten aan te pakken. Zelfs het besluit nemen om te stoppen met pillen slikken, kan zwaar vallen.
Bij ouderen en bij kinderen kunnen er tegenovergestelde reacties opduiken: slaap- en kalmeringsmiddelen kunnen hen net onrustig maken. Dat geldt ook voor wie van nature gemakkelijk angstig of agressief wordt.
Slaap- en kalmeringsmiddelen helpen niet bij depressies, ze kunnen integendeel een depressie verbergen of veroorzaken.

Test jezelf

Hoe risicovol is mijn gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen?

Aan de slag

De risico’s nemen toe bij het gebruik zonder voorschrift

Slaap- en kalmeringsmiddelen kan je in België enkel met voorschrift bij de apotheker verkrijgen. Je gebruik deze medicatie dus best nooit zonder medisch toezicht. Mensen hebben vaak weinig tot geen kennis over de risico’s van slaap- en kalmeringsmiddelen, en er bestaat een grotere kans op overdosering.

Voor de meeste slaap-, angst- of onrustproblemen heeft een niet-medicamenteuze aanpak (bijvoorbeeld slaaphygiëne, cognitieve gedragstherapie, …) de voorkeur. Medicatie neemt de oorzaak van het probleem niet weg. Het geeft de persoon ruimte om aan de oorzaak van het slaap-, angst- of onrustprobleem te werken. Als er medicatie wordt genomen op eigen houtje loop je de kans dat de oorzaak verergert of dat er mentale problemen ontstaan.

Doordat slaap- en kalmeringsmiddelen voorgeschreven medicatie zijn, die verkocht wordt bij de apotheek en geproduceerd wordt door een farmaceutisch bedrijf geeft dit vaak een vals gevoel van veiligheid. Dit is nochtans zware medicatie, dat bij onjuist gebruik tot ernstige gevolgen kan leiden.

Hoe verslavend zijn slaap- en kalmeringsmiddelen?

Na twee weken benzodiazepinegebruik kan er al gewenning ontstaan. Dat wil zeggen dat je een hogere dosis nodig hebt om nog eenzelfde effect te voelen. Zomaar stoppen wordt dan moeilijk. Er is zowel sprake van lichamelijke als van geestelijke afhankelijkheid:

Lichamelijke afhankelijkheid houdt in dat het lichaam went aan een bepaalde dosis slaap- of kalmeringsmiddelen. Om nog effect te hebben, moet men de dosis na verloop van tijd verhogen. Dit noemt men ook tolerantie.
De geestelijke afhankelijkheid is zeer groot: wie lange tijd een slaap- of kalmeringspilletje slikt, denkt gemakkelijk dat hij of zij niet meer kan slapen zonder. Of de persoon voelt zich zonder medicijn soms zo onzeker dat hij of zij de deur niet meer uit durft.

Afkick

Na langdurig gebruik stoppen met slaap- en kalmeringsmiddelen is niet gemakkelijk: vaak komen de problemen die werden weggedrukt op dat moment in alle hevigheid weer naar boven. Wie na langdurig gebruik plots stopt, krijgt vaak ook vervelende onthoudingsverschijnselen. Geleidelijk aan afbouwen onder begeleiding van een arts is dus absoluut noodzakelijk.